De clavioline
Misschien zullen jullie je afvragen wat een clavioline is. Nou dan moet
je zeker even doorlezen.
Afgelopen weekend zijn wij naar het Museum van de 20ste eeuw
in Hoorn geweest. Dat was niet de eerste keer, maar zeker de vierde keer. De
reden dat wij er dit keer heen gingen had te maken met de tentoonstelling “De tastbare DDR” (maar
daarover meer in de volgende blog).
Het Museum van de
20e Eeuw is een museum in Hoorn. In het museum worden interieurs en voorwerpen
uit de periode 1900 tot circa 1980 getoond, variërend van speelgoed,
huiskamers, keukeninrichtingen, klaslokaal, kantoorapparatuur tot beeld- en
geluidsapparatuur. Het is een waar Feest der Herkenning.
Je ontdekt leuke voorwerpen van vroeger, maar leert ook over armoede, hard en
lang werken en eenvoudige woonomstandigheden. Met andere woorden een aanrader.
Het Museum toont in
een groot aantal vaste opstellingen de vele ontwikkelingen in de twintigste
eeuw, maar heeft in drie zalen ook steeds wisselende exposities, zoals momenteel eentje over Telekids en de eerder
genoemde “De tastbare DDR”. Zoals
gezegd, daarover in een volgende blog meer.
Ondanks het feit dat her niet ons eerste
bezoek was, ontdekte ik in de vaste collectie een voor mij volslagen onbekend
instrument, namelijk de Clavioline. Als muzikant ben je dan uiteraard meteen
enthousiast en wil je meer van zo’n instrument weten. Dus zo gedacht en zo
gedaan!
De clavioline is
een elektronisch toetsinstrument , een
voorloper van de analoge synthesizer. Het is
uitgevonden door de Franse ingenieur Constant Martin in 1947. Het
instrument bestaat uit een keyboard en een
aparte versterker en speaker unit. Het
toetsenbord beslaat gewoonlijk drie octaven en heeft een aantal
schakelaars om de toon van het geproduceerde geluid en effecten te veranderen en toe
te voegen.
Er zijn verschillende modellen van de
Clavioline gemaakt door o.a. Selmer in
Frankrijk en Gibson in de
Verenigde Staten in de jaren vijftig.
De clavioline is gebruikt op een aantal
opnames in zowel populaire muziek als
film. Samen met de Mellotron was het
één van de toetsinstrumenten die rock- en popmuzikanten in de jaren zestig voor
de komst van de Moog-synthesizer prefereerden . Zo
gebruikte Del Shannon het instrument in " Runaway "
en " Hats Off to Larry "
(1961) .
The Beatles gebruikten
een clavioline op "Baby, You're a
Rich Man", die in juli 1967 werd uitgebracht
als de B-kant van hun single "All You Need Is
Love". John Lennon bespeelde
het instrument op zijn hobo-setting en creëerde een exotisch geluid dat doet denken aan een
Indiase shehnai. Nederlands bekendste
Beatles coverband ‘The Analogues’ zijn in het bezit van een clavioline en
gebruiken hem ook daadwerkelijk bij optredens.
Het meest bekend is echter het in 1962
opgenomen en door de Engelse Joe Meek geproduceerde instrumentale nummer “Telstar”
van ‘The Tornados’ waar de clavioline het hoofdinstrument is, evenals overigens
de B-kant van de single, "Tropenkoorts". Ik zou zeggen luister, huiver
en geniet van het geweldige geluid van de clavioline!
