Fryslân’s soan 5 -  De brek

Vader Jelle had hele duidelijke plannen met zijn zoon. Maar Pieter Jelles ging zijn eigen weg. Hij stortte zich volledig op de Friese literatuur en verbleef in kringen van o.a. de eerder genoemde Oebele Stellingwerf, die absoluut niet in de toekomstvisie van vader Jelle pasten.

Veel meer was er al door vader Jelle een pad geëffend voor zijn zoon bij de belastingen en in de eigen verzekeringsmaatschappij ‘Neerlandia’.

Maar hier zou niets van terecht komen, sterker nog, het kwam tot een breuk (brek) tussen vader en zoon.

De directe aanleiding was de Dag van de Arbeid (1 mei viering) in 1889. Deze zou ook voor het eerst in Leeuwarden georganiseerd worden, wat een grote onrust veroorzaakte onder de bourgeoisie, waar ook vader Jelle bij hoorde.

Pieter Jelles bezocht de meeting en was diep onder de indruk: zijn hart was bij deze mensen met hun socialistische overtuigingen! Bij thuiskomst kon hij zijn enthousiasme niet onder tafel en stoelen steken en zei tegen zijn vader dat de meeting een groot succes was geweest en gaf ook ironisch aan dat de bange burgerij zich voor niets zorgen had gemaakt. Vader Jelle kon het niet laten om een denigrerende opmerking over de meeting en zijn deelnemers te plaatsen, die het bloed van zijn zoon deed koken. Het ging hard tegen hard waarbij vader Jelle zijn zoon verweet dat hij sympathiseerde met de socialisten, de opstandelingen. Aan de andere kant kreeg vader Jelle van zijn zoon een groot aantal schimpscheuten over de upper-class om zijn oren. Waarop vader Jelle zijn zoon toebeet dat hij zijn gezin verwaarloosde en de kansen die hem geboden werden verwierp. “Ik zal je onterven!!” schreeuwde hij ten einde raad. Het scheelde niet veel of vader Jelle had zijn zoon in zijn dolle drift zijn zoon aangevallen.

Toen beiden weer wat gekalmeerd waren zei Pieter Jelles: “Ons ongeluk is dat wij teveel met elkaar gemeen hebben. Als ik jong was geweest in uw tijd dan zou ik liberaal geworden zijn. Als u jong was geweest in mijn tijd, dan had de kans bestaan dat u zich aan de kant van de arbeiders had geschaard. Denk niet, vader, dat ik die zaak ooit ontrouw zal worden. Ik moet! Het is mijn roeping!” De breuk tussen vader en zoon was een feit.

Het lied De brek kun je beluisteren en downloaden via: https://youtu.be/2XmPE7444ww

Wordt vervolgd: maandag 11 mei de volgende aflevering – De 12 apostels