Fryslân’s soan 7 -  Nienke fan Hichtum

Sjoukje Bokma de Boer, geboren op 13 februari 1860, was de vijfde en jongste dochter van Albertus Minderts Bokma de Boer en Dieuwke Jans Klaasesz. Bokma de Boer was een vrijzinnig predikant. Van haar vader erfde Sjoukje haar talent om verhalen te vertellen.

Het lied ‘Nynke fan Hichtum’ kun je beluisteren en downloaden via: https://youtu.be/kojNRP9zJPw

In 1885 verloofde Sjoukje Bokma de Boer zich met Pieter Jelles Troelstra, die in Groningen rechten studeerde. Ze trouwden in 1888 en kregen twee kinderen, Dieuwke en Jelle. Troelstra werkte mee aan de oprichting van een Fries literair tijdschrift, For hûs en hiem, waaraan ook Sjoukje meewerkte. Ze verzorgde onder andere de kinderrubriek. Als pseudoniem gebruikte ze de naam ‘Nienke van Hichtum’. ‘Nienke’ was vermoedelijk afgeleid van een vrouw die vroeger aan Sjoukje verhalen had verteld. Waarschijnlijk is: ‘Van Hichtum’ afgeleid van het gelijknamige dorpje ten noorden van Bolsward. Troelstra zelf wilde graag een belangrijk Fries dichter worden en werd hierin gesteund door Sjoukje. Al snel echter werd Troelstra gegrepen door de politiek en sloot hij zich aan bij de Socialistische Beweging. Ook Sjoukje was door de tijdgeest gegrepen en omarmde de principes van de beweging.

Troelstra raakte echter meer en meer betrokken bij de politiek en vond dat zijn vrouw thuis moest blijven om voor de kinderen te zorgen. Zij zag met lede ogen dat haar opgebouwde zelfstandigheid en eigen creativiteit afbrokkelde. Ook het gezinsinkomen ging achteruit en tussen 1891 en 1897 hadden de Troelstra’s moeite om de eindjes aan elkaar te knopen. In dat laatste jaar werd Pieter Jelles Troelstra lid van de Tweede Kamer voor het kiesdistrict Tietjerksteradeel Sjoukje bleef schrijven en probeerde met de kinderboeken en journalistiek werk het inkomen aan te vullen. In 1900 ging Troelstra vanwege de Hogerhuis affaire een maand de gevangenis in. In die tijd schreef Sjoukje Afke's Tiental over een familie van straatarme landarbeiders. Het zou haar wereldberoemd maken.

Bokma de Boer bleef ondanks haar kwakkelende gezondheid en haar drukke huishouden trouw aan het socialisme. Ze werkte mee aan het socialistische dagblad Het Volk en recenseerde kinderboeken voor Het Kind. Voor haar gezondheid verbleef Sjoukje voor langere tijd in het buitenland. In 1906 werd Pieter Jelles na de dood van zijn vader, directeur van de verzekeringsmaatschappij Neerlandia. In die tijd kreeg Troelstra ook een relatie met de huishoudster van het gezin. Uiteindelijk leidde dit alles tot een scheiding in 1907 tussen Sjoukje en Pieter Jelles.

Sjoukje Bokma de Boer leed zwaar onder de scheiding, maar met behulp van haar zoon Jelle wist zij de crisis te overwinnen. Hoewel ze niet deelnam aan de vrouwenstrijd of op een andere manier op de barricade stond, bleef ze het socialisme trouw. Ze overleed in 1939.

Wordt vervolgd: vrijdag 15 mei de volgende aflevering – De revolúsje!